مواد نگهدارنده در صنایع غذایی

مواد نگهدارنده در صنایع غذایی

مواد نگهدارنده معمولا برای جلوگیری از رشد باکتریها، فاسد شدن و افزایش ماندگاری مواد غذایی آماده و کنسرو شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر چه به ظاهر مفید است اما این فایده تماما به سود تولید کننده است و مصرف مداوم مواد غذایی آماده و دارای نگهدارنده احتمال بروز بیماری‌های مختلف در بدن را افزایش می‌دهد و برای سلامت افراد جامعه بسیار مضر و خطرناک است.

یکی از اصلی‌ترین مزایای مواد نگهدارنده این هست که از فاسد شدن مواد غذایی جلوگیری می‌کند و همانطور که از نام آن مشخص است، باعث افزایش ماندگاری مواد غذایی خواهد شد. برخی از این موادهای نگهدارنده مانند نیتریت‌هارنگ و جلوه زیبایی را به مواد غذایی می‌دهند که باعث جذاب‌تر شدن آن شده و میل به خرید این مدل از مواد غذایی بیشتر خواهد شد.

انواع مواد نگهدارنده و عوارض جانبی

از جمله ترکیبات شیمیایی که در مواد غذایی به عنوان مواد نگهدارنده مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. پروپیل گالات: پروپیل گالات به عنوان یک ماده نگهدارنده در تولید محصولات گوشتی، ترشی، خیار شور، رب، سس، چاشنی‌ها و حتی آدامس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده نگهدارنده مضر می‌تواند عوارض مختلفی رو در هنگام تولد ایجاد کند و باعث آسیب دیدن کبد در دراز مدت خواهد شد. علاوه بر این می‌تواند دلیلی برای بروز سایر مشکلات سلامتی از جمله مشکلات تنفسی نیز شود.

2. سولفیت ها: این ترکیبات معمولا برای حفظ ماندگاری میوه‌های خشک، کنسرو میوه، شیره ذرت، زیتون کنسرو شده و سرکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیبات شیمیایی منجر به عوارض جانبی مختلفی از جمله تپش قلب، واکنش‌های آلرژیک مانند آسم و رینیت می‌شوند. علاوه بر این سولفات‌ها از عوامل ایجاد کننده درد مفاصل و سر درد نیز هست و اگربه مقدار زیاد مورد استفاده قرار بگیرند احتمال ابتلا به سرطان را نیز افزایش خواهند داد.

سولفیت‌ها ممکن است با نام های دیگری از جمله دی اکسید گوگرد، بیسولفیت پتاسیم، سدیم بیسولفیت یا سولفیت سدیم نیز بر روی برچسب محصولات غذایی نوشته شود. 

 3. پروپیلن گلیکول و کربوکسی متیل سلولز: این دو ترکیب شیمیایی به عنوان ماده نگهدارنده در تولید بستنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پروپیلن گلیکول معمولا به عنوان یک ترکیب ضد یخ و حذف رنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. کربوکسی متیل سلولز یکی از ترکیبات شیمیایی تثبیت کننده هست که معمولا در تهیه سس سالاد، درست کردن پنیر و شکلات شیری استفاده می‌شود. 

در طی مطالعاتی که در آزمایشگاه بر روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شده است به این نتیجه رسیده اند که کربوکسی متیل سلولز باعث تحریک تولید تومور در بدن می‌شود.

 4. مونو گلیسیریدها و دی گلیسیریدها: این مواد شیمیایی معمولا برای افزایش ماندگاری کیک، پای، کلوچه، نان و کره بادام زمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، مونو و دی‌گلیسیریدها برای حفظ سایر مواد غذایی از جمله آجیل‌های بو داده، سبزیجات بسته بندی شده با سس و حتی مارگارین نیز استفاده می‌شود. مونوگلیسیریدها به طور مرتب در لیست چربی‌های بد یا ناسالم قرار می‌گیرند و برای سلامت بدن مضر هستند.

5. نیترات سدیم: نیترات سدیم یکی دیگر از مواد شیمیایی مضر هست که برای حفظ ماندگاری محصولات گوشتی مانند بیکن‌ها، ژامبون، کالباس و ... استفاده می‌شود. این اسید نیتروژن برای بدن بسیار خطرناک هست و می‌تواند منجر به سرطان معده شود. کشورهای اروپایی مانند نروژ و آلمان استفاده از نیترات سدیم را به عنوان نگهدارنده مواد غذایی ممنوع اعلام کرده اند.

 6. هیدرازید مالئیک: این ماده نگهدارنده معمولا به سیب زمینی‌ها اضافه می‌شود تا از جوانه زدن‌ها جلوگیری شود. این ماده یک مهار کننده شیمیایی شناخته شده است و حتی می‌‌واند منجر به سرطان شود.

7. برومات: این ماده شیمیایی، رایج ترین ماده نگهدارنده در آرد و نان سفید است که میتواند باعث افزایش ایجاد اسهال شده و مواد مغذی موجود در ارد و نان را از بین می‌برد. 

8. اسیدسیتریکساختهشدهبااسیدسولفوریک

اسید سیتریک یک ماده مغذی اساسی است که در بیشتر مرکبات به فراونی یافت می‌شود اما اسید سیتریکی که با استفاده از اسید سولفوریک ساخته شده است، بسیار مضر بوده و می‌تواند منجر به واکنش های آلرژیک در بدن شود و اگر مستعد به آلرژی و حساسیت باشید،  این اسید سیتریک می‌تواند برای شما خطرناک باشد.

9.  بنزوات: این مواد نگهدارنده معمولا به ترشی، مارگارین، پوره میوه و آب میوه اضافه می‌شوند. بنزوات می‌تواند باعث ایجاد آلرژی شده و حتی منجر به آسیب های مغزی نیز شود.

10. BHA : BHA یک ماده شیمایی جامد هست که برای حفظ و ماندگاری کره، گوشت، بسته بندی های چیپس، روغن های گیاهی، غلات و کوکی ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و نقش آن، جلوگیری از سفت شدن این مواد غذایی است. این ترکیب شیمیایی میتواند یکی از مواد سرطان زای انسانی باشد.